Bij een van de reacties op de vorige inleg werd door Bram Smit de vraag gesteld wat voor werk ik doe hier in Noorwegen. Leek me gelijk een onderwerp voor een nieuw verhaaltje, alhoewel dit eigenlijk opgezet is als een soort fietsdagboek.
Nou heb ik verder niets te verbergen, dus bij deze een relaas over mijn werk in Noorwegen.
Sommige kinderen weten al heel jong wat ze gaan "worden" als ze later "groot" zijn. Mijn vrouw Ina is zo'n voorbeeld daarvan, die zei op 5-jarige leeftijd al dat ze "zuster" ging worden. Ik zie het bijna voor me, zo'n klein eigenwijs en zeer doelbewust kleutertje, die deze weg nog net ze doelbewust volgde, toen ik haar voor de eerste keer ontmoette als 18-jarige, 2e jaars leerling verpleegster.
Ze zou "zuster" worden, en deed dat ook. Ook nu heeft ze nog steeds plezier in haar werk, inderdaad nog steeds als verpleegster, ook in Noorwegen.
Een doelbewust loopbaanpad zoals Ina heb ik nooit gehad, ik kwam nooit op iets zinnigs als iemand me als klein jochie de vraag stelde.
Dan is je opleiding uitstippelen ook al wat lastiger, zeker als naar school gaan ook al niet onder je favoriete bezigheden valt.(als een zesje genoeg is, waarom dan proberen een zeventje te halen??)
Na de mavo wist ik het nog steeds niet, en kwam terecht op de middelbare agrarische school, wat ik na anderhalf jaar voor gezien hield, nog steeds niet goed wetend wat ik nou eigenlijk aanmoest met m'n leven.
Mijn vader had het ook wel gehad met die twijfelde puber, dus die vond dat ik gewoon werk kon gaan zoeken ipv weer aan een nieuwe opleiding te beginnen, die dan waarschijnlijk ook weer afgebroken zou worden.
Omdat schoolgaan nog steeds geen hobby was geworden, dan maar het arbeidsbureau bezocht, en ik begon als bijrijder op een vrachtwagentje van een drankengroothandel.
Na een half jaar moest ik in militaire dienst, en na die plicht vervuld te hebben kwam ik terug bij dezelfde werkgever, nu als chauffeur/bezorger.
Dat soort werk zag ik me toch ook niet doen als bv "oude man" van 40, dus rondkijkend in de regio, waar een aantal fabrieken stonden, dacht ik dat ploegendienst wel redelijk betaalde, en dat ik dat soort werk ook wel zou kunnen.
Alle sollicitaties werden echter afgewezen, de fabrieken zaten niet te springen om mensen die de school verlieten zonder diploma, en het mavo-4 diploma werd niet echt serieus ontvangen.
Omdat ik nu een doel had, begon ik op eigen initiatief met een PBNA cursus: procesoperator A, die ik op een half jaar afsloot met een diploma. Ondertussen had ik de zomer van 1982 een vrachtwagen van m'n baas op de kop in de sloot geparkeerd, en werd ik in oktober "overbodig" wegens te weinig werk in de komende winter. ( het gebeurde ongeval had niets met mijn ontslag te maken, volgens mijn baas dan toch, zelf dacht ik iets anders..........)
Omdat ik toch thuis zat begon ik na het procesoperator A examen maar gelijk met Chemisch Vakman B, omdat ik nog steeds afwijzingen kreeg op open sollicitaties.
Na 6 maanden werkloosheid en 60 sollicitaties ontving ik een brief van een kleine kunstmestfabriek, Zuid-Chemie te Sas van Gent, als ik nog steeds interesse had kon ik komen voor een kennismaking.
Ik had interesse en begon zodoende als operator in de kunstmestindustrie.
In de tijd op de kunstmestfabriek haalde ik het diploma Chemisch Vakman B, Vapro B en de Middelbare Opleiding Bedrijfstechnicus Procesindustrie.
Na 4 jaar stapte ik over naar chemiebedrijf Dow Benelux in Terneuzen, waar ik 21 jaar in dienst was.
Toen we ons gingen oriënteren op Noorwegen als eventueel woongebied, leek het me het beste om gewoon te blijven doen waar ik goed in was, op een fabriek werken, en het liefst ook in ploegendienst, ik ben toch een beetje een gewoontedier.
Nou kon Ina in heel Noorwegen terecht, verpleegsters werden overal met open armen ontvangen, zeker na een noorse autorisatie van haar diploma ontvangen te hebben.
Via internet kwamen we op placement.nl die bemiddelden tussen noorse werkgevers en buitenlanders die wilden verhuizen. De plattelandsgemeenten in de Hardangerregio wilden mensen aantrekken en hadden daarom een verhuis project opgestart.
De fabrieken in de regio zagen veel jongeren na hun opleiding naar de goedbetalende olieindustrie op de Noordzee verdwijnen en zochten vakmensen, ook operators.
Zodoende kwam ik september 2007 op gesprek in Tyssedal, en we besloten de stap te wagen na een aanbod voor een vaste baan. Ina kon als verpleegster in een verpleeghuis beginnen, dus waren we beiden onder de pannen.
Wat een procesoperator precies doet is verschillend van fabriek tot fabriek, en soms wat moeilijk uit te leggen. Volger Gerrit, Blauwe Mango 295, zal dat als collega operator zeker herkennen.
Ik werk nu in Tyssedal, Noorwegen op een smelterij, Tizir Titanium and Iron geheten.
De grondstof ilmeniet die hier binnenkomt word eerst in een fabriek voorbehandeld,waarna de korrels naar de smelterij gaan, mijn werkplek.
Ilmeniet (FeTiO3) word gemalen, in een oplossing gebracht, dan gekorreld en in een roulerende oven "beschoten" met koolstof waarbij er een zuurstof atoom word gereduceerd, er af gehaald dus. Na droging en koeling worden de korrels via een tussenopslag in de smeltoven gevoerd.
In de oven word nog extra koolstof toegevoerd, het hele spul smelt en er volg een scheiding in de oven op 2 hoogte niveau's. Bovenop bevind zich TiO2, titaniumdioxide, en onderin bevind zich Fe, ijzer.
Tempraturen liggen op circa 1500 graden in het ijzerbad, de titanium ligt op circa 1700 graden.
De smeltoven is nog het best te vergelijken met een wat uit de hand gelopen lasapparaat, met koolstofelektroden word een vlamboog getrokken op de produktmassa en zodoende volgt smelten van het produkt.
Ik begon daar als "tapper", dus op gezette tijden aftappen van het vloeibare produkt uit de oven.
Zwaar, warm en vuil werk, tapgoten voorbereiden, plugkanon laden, tapgaten voorboren en de zaak schoonhouden en controleren.
In het najaar van 2008 kreeg ik ook een opleiding als ijzerbehandelaar, wat inhoud dat je het vloeibare ijzer, dat in een soort grote emmer getapt word, nabehandeld met koolstof, silicium en een ontzwavelingsmiddel, tot de gewenste specificaties bereikt zijn, waarna het in blokken van circa 10 kg gegoten word.
De titaniumdioxide word als halffabrikaat verkocht, en ergens anders nabehandeld en veranderd dan van zwart poeder in de pigmentstof titaniumwit, dat veel gebruikt word in witte verf, tandpasta, papierindustrie en make-up.
Het ijzer word verkocht als "high purity pig iron" aan de autoindustrie, windmolenindustrie en diverse gieterijen.
Na een tijd gerouleerd te hebben tussen tappen en ijzerbehandelen werd me gevraagd om ook de controlekamer aan te leren, en de laatste tijd breng ik veel van mijn arbeidstijd daar door.
Het sturen van processen is eigenlijk ook een interessant onderdeel van het werk als operator.
Al met al hebben we het hier prima naar ons zin, ook de ontspanning in de ruim aanwezige natuur rond ons verveeld nooit.
Een oud collega die een filmfragment zag van een opleidingsvideo van het bedrijf vond het lijken op een decor uit een Mad Max film, het is echter niet toegestaan om dit schrijven wat op te leuken met foto's en film, er mag niets openbaar worden gemaakt via internet over de produktie methode op het bedrijf.
Later meer, en wellicht minder droge kost,
Voeg nog een natuurfoto bij, dit wandje was ik ongeveer 8 keer voorbij gereden zonder er erg in te hebben, was net op een afslag, Ina zag het als betere fotograaf in één keer.
Groeten, Adri.
